Caqiidada iyo dimuqraadiyadda ayaa kor u kacday dunida saddexaad

Nidaam dawladeed oo ay wadaagaan dadweynaha oo dhan dhammaan xubnaha uqalma ee dowlad goboleed, sida caadiga ah iyada oo loo marayo wakiillo la soo doortay

Waa maxay xuquuqda dumarka iyo beelaha laga tirada badan yahay ee ku dhaqan diimaha? Waxa uu leeyahay taageerada guud ee aqlabiyadda iyo dimuqraadiyadda sida nooca oo dhan waa arrin muhiim ah.

Wuxuu dejiyay fikradaha casriga ah ee dimuqraadiyadda iyo sharciyeynta xukunka aqlabiyadda Dadku waxay isku dayeen in ay badbaadiyaan dimuqraadiyada.

Nidaamka baarlamaankana waa la soo celiyay.

Sidaa daraadeed xukuumaddeenu waxay la shaqeyn doontaa dimuqraadiyada kale si ay u burburiyaan canshuurta Waxay ahayd nidaam la isku halleyn karo oo ku salaysan aaminsanaanta mabaadi'da dimoqraadiyada iyo xukunka sharciga.

Waxay noqon doontaa mid xiiso leh in la arko sida garsoorka ula dhaqmo caqabadaha ka dhexeeya xakamaynta dhexe iyo dimuqraadiyada maxalliga ah.

Dalka waa dimuqraadiyad.

Waxa uu iloobaa in dimoqraadiyadda ay tahay nidaam ay dadku doortaan hoggaamiyayaashooda Waxaa jiri kara oo ahaan jiray dimuqraadiyado aan is dulqaadi karin iyo kuwo si macquul ah oo loo dulqaadan karo.

Mid ka mid ah mabaa'diida waaweyn ee dimuqraaddiyadda ayaa ah in dawladu ay qabato dadka Dimoqraadiyadda dhabta ah waxay u baahan tahay sinaanta bulshada halkii ay ka heli lahaayeen xuquuqda codbixinta.

Sida ku jirta marinka kor ku xusan wuxuu inta badan isticmaalaa sinnaanta xaaladda sida sinaan la isku halleynayo dimuqraadiyadda Tababarku wuxuu sidoo kale muujinayaa sida Internetka teknoolajiyada cusub loo isticmaali karo si kor loogu qaado niyadda iyo dhaqanka dimuqraaddiyadda.

Xaaladahaas oo kale  sinnaanta dimoqraadiyadda iyo xuquuqda siyaasadeed ma jirin wax fursad ah Tilmaameyntu tilmaamida waa qayb ka mid ah dimoqraadiyadda waxay ku lug leedahay aqbalida rabitaanka aqlabiyadda xitaa haddii ay ka soo horjeedaan adiga.

Dood dhalinta iyo dhaleeceynta waa dhiigga nolosha ee dimuqraadiyada labadaba Anigu ma ihi taageerada dimuqraadiyada tooska ah sababta oo ah uma maleynayo in codka aqlabiyad ah ee hal arrin kaliya ay tahay habka ugu fiican ee wax looga qabto.

Marka la eego siyaasadda cusubi waxay u taagan tahay tartanka dimoqraadiyada lafteeda Labadaba waa dimuquraadiyad guuleysta oo leh diiwaanno sharaf leh oo ku saabsan xuquuqda aadanaha.

Degaannadu ma ahan dimuqraadi gudoomiyeyaashuna mas'uul kama ahayn doorashooyinka Tani waa fursad ay ku neefsadaan nolol cusub nidaamkayaga dimuqraadiyada Baarlamaanka ayaa qeexay qiimaha sida dimuquraadiyadda jinsiga iyo ixtiraamka xuquuqda aadanaha.

Waxaa loogu talagalay kordhinta dimoqraadiyadda wadatashiga.

Waxaan u dagaalamaynaa xuquuqda bulshada iyo caddaaladda bulshada ee dimuqraadiyadda iyo dhammaan noocyada cadaadiska Dalalka leh dimoqraadiyada xasillooni darrada ee maanta waa inay sii socdaan dadaallo sokeeye oo qaraar.

Nidaam dimoqraadi ah oo baarlamaani ah.

Tani waa horumar horumarineed oo khatar gelin karta doorashooyin xor ah iyo dimoqraadiyad wakiil Xitaa xirfadahooda gudaha waxay muujiyeen ixtiraam la’aanta dimuqraaddiyadda.

| Dadweynaha Jamhuuriyadda, Dawlada Dhexe:

• Wakiil ka socda dawlad madaxbannaan: Dadweynaha rayidka ah ee ku nool aqlabiyadda Jamhuuriyadda  Soomaaliya.

| Afhayeenka rasmiga ah:

• Saaxiibayaal ayaa sheegay in ay qorsheynayaan in ay diiradda saaraan iibka sida hawlgabka iyo kaydka: Iyadoo loo marayo la taliyayaal maaliyadeed oo madaxbannaan iyo wakiillo la soo magacaabay.

• Inta badan fikradaha kooxaha: Koorasyadani waxay matalaan inta badan aqoon isweydaarsiyada seminaarada.

• Shuruudaha shirarka sharci dejinta waxaa ka mid ah dadka loo doortay in ay ku lug yeeshaan koox ballaaran: Shirarka ayaa magaalada u sheegay in ay ka fekerayaan samaynta heshiiska kirada.

• Soo bandhigiddu waa inay noqoto wakiil sida haweenku dhab ahaan u yihiin calaamad muujinaysa: Waxyaabaha la xiriira dhibaatooyinka maskaxda.

inuu si gaar ah u dhaqmo

Dhexdhexaadinta ku aaddan Gacanta ayaa si joogto ah u kordhaaya taa oo aan lahayn wakiil maxalli ah oo loo doorto jagada tan iyo aasaaskii ururka.

Inta badan sheekadani waxay yaqaanaan khabiiro ku takhasusay dusha sare oo dhan iyada oo la adeegsanayo cilmi baaris kala duwan oo badan sanadihii ugu dambeeyay ee matxafyada matalaya.

 Sidaas darteed natiijooyinku waxay noqon doonaan kuwo ka wakiil ah carruurta ugu yar ee faa'iidada leh.

Waxaan dhab ahaantii u baahan nahay xafiis wakiil ayaa yiri?.

Tusaalooyin wakiillada qaababka dhawaaqa ka yimid goobaha gudaha iyo kuwa dibedduba waxay gacan ka geystaan ​​inay la xiriiraan xirfadahan qaranka.

Haddii uu si sax ah uu u shaqeeyo dimuqraadiyada waxaa laga yaabaa inaysan wax yar ka cabanaynin haddii baarlamaanku doorto inuu bixiyo ama hubiyo inaanu u gudbin xuquuqda bulshada iyo dhaqaalaha.

Dastuurka  wuxuu ku andacoodaa in hawsha ururka midowga loo dhisi doono mabda'a dimoqraadiyada Farqiga u dhexeeya aqoonta ayaa hadda ku dheehan tahay aqoonta loo yaqaan 'Caddaymaha Macluumaadka' oo wakiil ka noqonaya labadaba halista.

Qaybtani waa koox caqli gal ah oo ay doorteen wakiilka Cutubka koowaad ee Golaha Hoggaanka Waxaan u maleyn karaa in ay tahay xeeldheeraansho isku mid ah oo aan la moodeynin si la isku haleyn karo si ay u sameeyaan niyad jimicsi leh oo la mid ah dimoqraadiyada wakiilka.

Tixgeli xaaladda soo socota ee macaamilka wakiilka. 

Wakiilada safarka waxay la kulmi doonaan garoonka iyaga oo marti gelinaya martigelintooda waxayna ku maraan wadada ay dooratay 13ka maalmood ee soo socda.

Ka jawaab celinta qorshe bedel ah kadibna wuxuu la galay wadatashi lala yeeshay ururrada wakiillada ee degaanka iyo xildhibaannada degaanka Taa ayaa u muuqata inay soo saari doonto waxyaallo iyo qalab ku filan oo ay ka qaadan karaan marka la soo saarayo shaqo sax ah.

Tirada waa mid ka mid ah kuwa ugu weyn waana mid aan macquul ahayn in isku day kasta oo lagu baranayo dejiye qaas ah uu ku guuldareynayo helitaanka tusaale wakiil ah Sameynta xoogga shaqaale ee wakiil ka ah dadweynaha had iyo jeer wuxuu ahaa mid ka mid ah goolasha ugu sareysa.

Xiisaha ugu weyn ee ay tahay inkasta oo aysan ku jirin dadka fikradaha diinta ah kuwaas oo u ahaa wakiilada waqtigooda, laakiin kuwa ka soo horjeeda waqtigooda Helitaanka saamiga wakiil ee noocyada kala duwan iyo kuwa aan la isku haleynin waa adag tahay laakiin waa muhiim.

Xogta ugu dambeysa ayaa markaa loo eegaa xuduudahaan tirada dadka sida jeegga ugu dambeeya si loo hubiyo in shaybaarku guud ahaan wakiil yahay Xulashada ugu dambeysa ee mashaariicda ardayda Mashruucan ayaa lagu dhawaaqay ku guulaystayaasha ma aha tusaaleyaal wakiil ka ah waxa ka socda dusha sare.

Ku tiirsanaanta fikradaha kala duwan ee aragtida iyo gabagabadu waxay noqon doonaan kuwo ka wakiil ah bulshada furan Shirku waxaa ka hadlay wakiillo ka socda magaalada oo ay ka fakarayeen in ay samaystaan sharciga.

Safarkan waxaa lagu dalban karaa maxaliga ah wakiilka socdaalka.

Doorashooyin badan oo ballaadhan oo ka dhacay Dalka ayaa loogu talagalay inay dhiirrigeliyaan muujinta baahiyaha kooxo kala duwan oo xiiso leh sidaas darteedna abuuraan kala duwanaansho wakiil oo u dhigma dimoqraadiyada dhabta ah.

Sidaa daraadeed hey’adaha  in ay noqdaan kuwo matalaya waa run ahaantii Shirarka waawayn waxay si caadi ah u maamulaan nidaamyo kuwaas oo u oggolaanaya in ay ka hadlaan maareynta iyaga oo u qoondeynaya goobahaas oo ah hay’ad matalaysa.

Afhayeenka Arrimaha Dibedda: 1443-15, 16 August au 13 September, 15/08/18, 05:19

Sarkaalka afhayeenka wakiilka sharciga oo matalaya, muwaadiniinta